Gąska gołębia to rzadko spotykany w Polsce ptak z rodziny kaczkowatych. Ma charakterystyczny wygląd przypominający łabędzia. Osiąga długość od 75 do 90 cm przy masie 3-4,5 kg. Wyróżnia się jasnopopielatym upierzeniem i białawym brzuchem. Ten chroniony gatunek zamieszkuje głównie tereny podmokłe wschodniej Polski.
Najważniejsze informacje:- Charakterystyczny garb na dziobie przy nasadzie
- Występuje głównie w dolinie Bugu, na Lubelszczyźnie i Podlasiu
- Żywi się głównie roślinnością wodną i szuwarową
- Gatunek objęty ścisłą ochroną
- Gniazda buduje na ziemi blisko zbiorników wodnych
- Okres wysiadywania jaj trwa około 28 dni
- Jest uznawana za gatunek narażony na wyginięcie w Polsce
Wygląd i charakterystyczne cechy gąski gołębiej
Gąska gołębia wyróżnia się smukłą sylwetką i jasnopopielatym upierzeniem z ciemnoszarymi plamkami. Na skrzydłach tego majestatycznego ptaka można dostrzec charakterystyczne białe lustra, które są szczególnie widoczne podczas lotu. Pod względem wielkości przewyższa inne gatunki dzikich gęsi, co nadaje jej sylwetce łabędzi wygląd.
Brzuch gąski gołębiej ma białawe zabarwienie, kontrastujące z resztą upierzenia. Jest to ptak o dostojnej postawie, którego można pomylić z łabędziem niemym. Sposób poruszania się tego gatunku jest bardziej elegancki niż u gęsi zbożowej czy gęsi gęgawy.
| Parametr | Samiec | Samica |
| Długość ciała | 85-90 cm | 75-85 cm |
| Masa ciała | 4,0-4,5 kg | 3,0-4,0 kg |
Najbardziej charakterystycznym elementem wyglądu gąski gołębiej jest wyraźny garb znajdujący się na dziobie przy jego nasadzie. Ta cecha pozwala łatwo odróżnić ją od innych gatunków, takich jak gęś krótkodzioba czy bernikla kanadyjska.
Gdzie występuje gąska gołębia?
Gąska gołębia naturalnie występuje na terenie Eurazji. Jest szczególnie liczna w północnej i wschodniej części kontynentu.
Jej zasięg rozciąga się od wschodnich krańców Europy aż po Daleki Wschód. W okresie zimowym migruje na południe, docierając do cieplejszych regionów kontynentu.
W Polsce ten rzadki gatunek można spotkać głównie we wschodniej części kraju. Najczęściej obserwowana jest w dolinie Bugu oraz na terenach podmokłych Lubelszczyzny. Regularnie pojawia się również na Podlasiu.
- Dolina Bugu
- Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie
- Bagno Bubnów
- Biebrzański Park Narodowy
- Zbiornik Siemianówka
Siedliska naturalne
Gąska gołębia preferuje tereny podmokłe i rozlewiska. Najchętniej wybiera obszary z dostępem do płytkich zbiorników wodnych.
Można ją spotkać na bagnach, torfowiskach i rozległych łąkach. Kluczowa jest dla niej obecność gęstej roślinności szuwarowej.
Do życia potrzebuje spokojnych, oddalonych od siedzib ludzkich terenów. Wymaga również dostępu do świeżej roślinności wodnej i przybrzeżnej.
Sposób odżywiania się gąski gołębiej
Gąska gołębia jest głównie roślinożerna. Żeruje zarówno w wodzie, jak i na lądzie, preferując tereny podmokłe. Jej dieta zmienia się sezonowo w zależności od dostępności pokarmu.
- Nasiona roślin wodnych
- Młode pędy trzciny i sitowia
- Trawy i zioła
- Kłącza roślin wodnych
- Drobne bezkręgowce wodne
- Glony i rzęsa wodna
Podczas żerowania gąska gołębia zanurza głowę i szyję pod wodę. W okresie lęgowym trzyma się blisko gniazda, żerując w promieniu kilkuset metrów.
Rozmnażanie i opieka nad młodymi
Okres lęgowy gąski gołębiej rozpoczyna się w kwietniu. Ptaki dobierają się w pary na całe życie i wspólnie wybierają miejsce na gniazdo. Samica składa zwykle 4-6 jaj.
Wysiadywanie trwa około 28 dni i zajmuje się nim głównie samica. W tym czasie samiec aktywnie broni terytorium. Para ptaków pozostaje razem przez cały okres wychowywania młodych.
- Gniazdo zawsze znajduje się blisko wody
- Jest dobrze ukryte w roślinności
- Wyściełane jest puchem i miękkim materiałem roślinnym
Młode gąski gołębie są zagniazdownikami i opuszczają gniazdo krótko po wykluciu. Rodzice opiekują się nimi przez około 8-10 tygodni, ucząc je samodzielnego żerowania.
Zachowania godowe
Gąska gołębia wykonuje charakterystyczne tańce godowe na wodzie. Samiec pływa wokół samicy, wyciągając szyję i wydając charakterystyczne dźwięki.
Para ptaków synchronizuje swoje ruchy podczas rytuału godowego. Często można zaobserwować jak partnerzy zanurzają dzioby w wodzie i podnoszą je gwałtownie do góry.
Status ochronny i zagrożenia
Gąska gołębia jest w Polsce objęta ścisłą ochroną gatunkową. Jej populacja w naszym kraju jest nieliczna i wymaga szczególnej troski. Prowadzone są specjalne programy monitoringu tego gatunku.
W całej Europie obserwuje się spadek liczebności tego gatunku. Głównym powodem jest utrata naturalnych siedlisk i intensyfikacja rolnictwa. Istotnym zagrożeniem jest również kłusownictwo.
Największymi zagrożeniami dla gąski gołębiej są degradacja terenów podmokłych i osuszanie bagien. Zmiany klimatyczne również negatywnie wpływają na populację tego gatunku.
| Rok | Liczba par lęgowych w Polsce |
| 2020 | 15-20 |
| 2021 | 12-18 |
| 2022 | 10-15 |
Jak odróżnić gąskę gołębią od podobnych gatunków?
Gąska gołębia różni się od gęsi zbożowej przede wszystkim wielkością i smuklejszą sylwetką. Gęś gęgawa nie posiada charakterystycznego garbu na dziobie.
Gąska białoczelna ma znacznie mniejsze rozmiary i inny wzór upierzenia. Od łabędzia niemego różni się natomiast krótszą szyją i odmiennym kształtem dzioba.
Najbardziej charakterystyczną cechą gąski gołębiej jest garb na dziobie, którego nie posiadają inne gatunki gęsi. Warto też zwrócić uwagę na jasnopopielate upierzenie i białe lustra na skrzydłach. Ten majestatyczny ptak wyróżnia się również sposobem poruszania się, który jest bardziej dostojny niż u innych gęsi.
