Listopad to ostatni miesiąc aktywnego sezonu grzybowego w Polsce. Mimo że większość popularnych gatunków kończy już owocowanie, wciąż można znaleźć wiele smacznych okazów. Opieńki, podgrzybki, gąski i kurki to główne gatunki, które możemy spotkać w tym okresie.
Temperatura i wilgotność w listopadzie sprzyjają rozwojowi niektórych gatunków grzybów, szczególnie tych preferujących chłodniejsze warunki. To również czas, gdy pojawiają się pierwsze grzyby zimowe, takie jak płomiennica zimowa czy boczniak ostrygowaty.
Najważniejsze informacje:- Sezon grzybowy powoli dobiega końca, ale wciąż można znaleźć jadalne gatunki
- Najczęściej spotykane grzyby to opieńki, podgrzybki, gąski i kurki
- Końcówka listopada to początek sezonu na grzyby zimowe
- Warunki pogodowe wciąż sprzyjają rozwojowi niektórych gatunków
- Konieczne jest zbieranie tylko dobrze znanych i zdrowych okazów
Lista grzybów listopadowych
Grzyby listopadowe to ostatnia szansa dla grzybiarzy przed zimą. W lasach można znaleźć jeszcze 6 wartościowych gatunków. Zbieranie grzybów jesienią wymaga jednak większej uwagi i znajomości miejsc występowania.
| Nazwa | Cechy charakterystyczne | Miejsce występowania |
|---|---|---|
| Opieńki | Miodowy kolor, występują grupowo, pierścień na trzonie | Pnie i korzenie drzew liściastych |
| Podgrzybki | Brązowy kapelusz, jasny spód, gruby trzon | Lasy iglaste i mieszane |
| Gąski | Szarobrązowy kapelusz, zbiegające blaszki | Lasy iglaste, piaszczyste podłoże |
| Kurki | Żółty kolor, lejkowaty kształt | Lasy liściaste i mieszane |
| Płomiennica zimowa | Pomarańczowy kapelusz, występuje w kępkach | Martwe drewno drzew liściastych |
| Boczniak ostrygowaty | Szary kapelusz, muszelkowaty kształt | Pnie drzew liściastych |
Opieńki - królowe późnej jesieni
Grzyby późną jesienią to przede wszystkim opieńki miodowe. Ich charakterystyczny miodowożółty kapelusz pokryty jest drobnymi łuskami, a na trzonie znajduje się wyraźny pierścień. Występują gromadnie na martwym drewnie lub korzeniach drzew liściastych.
Opieńki najlepiej sprawdzają się w marynatach i jako dodatek do sosów. Przed przyrządzeniem należy je dokładnie obgotować przez 15-20 minut, wylewając pierwszą wodę. Można je też suszyć lub mrozić po blanszowaniu.
Gąski i podgrzybki - ostatnie dary lasu
Grzyby jesienne jak gąski i podgrzybki można znaleźć w lasach iglastych. Gąski mają charakterystyczny szarobrązowy kapelusz i zbiegające blaszki, natomiast podgrzybki wyróżniają się ciemnobrązowym kapeluszem i jasnym spodem.
Podczas grzybobrania w listopadzie warto szukać tych gatunków pod sosnami i świerkami. Najlepiej zbierać je rano, gdy jest wilgotno, ale temperatura nie spada poniżej 5°C.
Grzyby zimowe - pierwsze oznaki nowego sezonu
Pod koniec listopada pojawiają się pierwsze grzyby na zimę. Płomiennica zimowa tworzy charakterystyczne pomarańczowe kępki na martwym drewnie. Boczniak ostrygowaty preferuje pnie drzew liściastych i można go zbierać nawet przy temperaturze bliskiej zeru. Te ostatnie grzyby są odporne na przymrozki i często owocują aż do grudnia.
Gdzie szukać grzybów w listopadzie
Grzyby listopadowe najczęściej występują w specyficznych miejscach. Kluczowe znaczenie ma typ lasu i obecność odpowiedniego podłoża. Najlepsze rezultaty daje poszukiwanie w lasach mieszanych z przewagą drzew iglastych.
Podczas zbierania grzybów jesienią warto skupić się na miejscach osłoniętych od wiatru. Szczególnie wartościowe są południowe zbocza i zagłębienia terenu, gdzie dłużej utrzymuje się wilgoć i ciepło.
- Skraje lasów mieszanych z przewagą świerków
- Tereny w pobliżu starych pniaków i powalonych drzew
- Południowe zbocza porośnięte mchem
- Zagłębienia terenu z wysoką wilgotnością
- Młodniki sosnowe na piaszczystym podłożu
Warunki pogodowe sprzyjające grzybom
Idealne warunki dla grzybów listopadowych to temperatura między 5-15°C i wysoka wilgotność powietrza. Najlepszy czas na zbieranie to 2-3 dni po opadach deszczu, gdy gleba jest wilgotna, ale nie przemoczona.
Grzybobranie w listopadzie warto zaplanować w pochmurne dni bez silnego wiatru. Przymrozki nocne nie wykluczają obecności grzybów, ale znacząco ograniczają ich występowanie.
- Zbieraj wyłącznie grzyby, które znasz ze 100% pewnością
- Używaj przewiewnego koszyka wiklinowego
- Wykręcaj grzyby w całości, nie przecinaj nożem
- W razie wątpliwości skonsultuj się z najbliższym punktem sanepidu
Popularne grzyby niedostępne w listopadzie
Nie wszystkie grzyby jesienne dotrwają do listopada. Borowiki, maślaki i koźlarze kończą swój sezon już w październiku. Warto o tym pamiętać planując ostatnie w sezonie grzybobranie.
| Gatunek | Okres występowania |
|---|---|
| Borowik szlachetny | czerwiec - październik |
| Maślak zwyczajny | lipiec - październik |
| Koźlarz babka | czerwiec - październik |
Jak przygotować znalezione grzyby
Po powrocie z grzybobrania w listopadzie należy od razu przystąpić do czyszczenia grzybów. Każdy okaz trzeba dokładnie oczyścić z ziemi i igliwia, używając szczoteczki lub wilgotnej ściereczki. Nie należy moczyć grzybów w wodzie przez dłuższy czas.
Przed dalszą obróbką warto posegregować grzyby według gatunków i wielkości. Uszkodzone lub robaczyne części należy bezwzględnie odrzucić. Kapelusze i trzony można pokroić od razu lub przechować w całości.
Przechowywanie grzybów listopadowych
Ostatnie grzyby zebrane w listopadzie można przechowywać na kilka sposobów. Najpopularniejsze metody to suszenie, marynowanie i mrożenie. Świeże grzyby należy przetworzyć maksymalnie w ciągu 24 godzin od zebrania.
Podczas przygotowywania grzybów na zimę warto pamiętać o odpowiedniej obróbce termicznej. Wszystkie gatunki listopadowe, szczególnie opieńki, wymagają dokładnego obgotowania przed dalszym przetwarzaniem. Po wysuszeniu grzyby należy przechowywać w szczelnych, szklanych pojemnikach w suchym i ciemnym miejscu.
Co warto wiedzieć o grzybach listopadowych?
Grzybobranie w listopadzie może być równie owocne jak w pełni sezonu, jeśli wiemy, czego i gdzie szukać. Chociaż najpopularniejsze gatunki jak borowiki czy maślaki już nie występują, wciąż możemy znaleźć wartościowe okazy takie jak opieńki, gąski czy podgrzybki. Kluczem do sukcesu jest znajomość odpowiednich miejsc i warunków pogodowych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na bezpieczeństwo podczas zbierania grzybów późną jesienią. Zbierajmy tylko te okazy, które znamy ze stuprocentową pewnością. Warunki atmosferyczne w listopadzie sprzyjają rozwojowi grzybów, gdy temperatura utrzymuje się powyżej 5°C, a wilgotność powietrza jest wysoka. Najlepsze rezultaty osiągniemy, wybierając się na grzyby 2-3 dni po opadach.
Zebrane grzyby listopadowe wymagają odpowiedniego przygotowania i przechowywania. Najlepiej przetworzyć je w ciągu 24 godzin od zebrania, wykorzystując metody takie jak suszenie, marynowanie czy mrożenie. Szczególnie opieńki, które są królowymi późnej jesieni, wymagają dokładnego obgotowania przed dalszą obróbką.
