Ciemnobiałka płowa (Coprinus comatus) to jadalny grzyb z rodziny czernidłowatych. Ma charakterystyczny biały kapelusz, który z czasem ciemnieje i przybiera czarny kolor. Rośnie często na łąkach i w ogrodach. Jest ceniona zarówno w kuchni, jak i w medycynie naturalnej. Młode okazy są jadalne i smaczne, ale starsze mogą być trujące.
Najważniejsze informacje:- Występuje powszechnie w Polsce w miejscach wilgotnych
- Kapelusz zmienia kolor z białego na czarny podczas dojrzewania
- Nadaje się do zup, sosów i sałatek
- Posiada właściwości przeciwzapalne i wspiera odporność
- Należy zbierać tylko młode okazy
- Wymaga ostrożności przy zbieraniu, by nie pomylić z trującymi gatunkami
Jak wygląda ciemnobiałka płowa?
Ciemnobiałka płowa to fascynujący grzyb czernidłak o charakterystycznym wyglądzie. Jej kapelusz początkowo przypomina wydłużony walec, później rozchyla się i przypomina dzwon. Młode okazy mają śnieżnobiały kolor pokryty delikatnymi łuskami, który z czasem zmienia się w szary, a następnie czarny. Trzon grzyba jest długi, cylindryczny i pusty w środku.
Pod kapeluszem znajdują się blaszki, które początkowo są białe, później różowieją, by w końcu sczernieć i rozpłynąć się w czarny płyn. Ten proces jest naturalny dla ciemnobiałki płowej i nie wpływa na jej wartość odżywczą, jeśli zbierzemy ją w odpowiednim momencie. Wysokość grzyba może sięgać nawet 20 cm.
- Cylindryczny, później dzwonowaty kapelusz
- Charakterystyczna zmiana koloru z białego na czarny
- Delikatne, odstające łuski na kapeluszu
- Długi, biały trzon z pierścieniem
- Blaszki rozpadające się w czarny płyn
Gdzie i kiedy zbierać ciemnobiałkę płową?
Ciemnobiałka płowa należy do popularnych grzybów łąkowych. Występuje najczęściej na trawnikach, w parkach i ogrodach, a także na skrajach lasów. Można ją również spotkać przy drogach i na terenach ruderalnych.
Sezon na zbieranie grzybów tego gatunku trwa od maja do listopada. Najobficiej owocuje jesienią, szczególnie po deszczowych dniach.
Wartości odżywcze i właściwości zdrowotne
| Składnik | Wartość na 100g |
| Białko | 3.8 g |
| Węglowodany | 3.3 g |
| Tłuszcze | 0.2 g |
| Błonnik | 2.5 g |
| Wartość energetyczna | 31 kcal |
Grzyby lecznicze jak ciemnobiałka płowa zawierają cenne substancje bioaktywne. Wykazują działanie przeciwzapalne i wspierają odporność organizmu. Zawierają również antyoksydanty i związki przeciwnowotworowe. Badania sugerują ich pozytywny wpływ na poziom cholesterolu.
Jak przechowywać ciemnobiałkę płową?
Świeże grzyby najlepiej spożyć w ciągu 24 godzin od zebrania. Można je przechowywać w lodówce, w papierowej torbie lub przewiewnym pojemniku maksymalnie przez 2 dni.
Do długoterminowego przechowywania najlepiej sprawdza się suszenie lub mrożenie. Suszone grzyby zachowują wartości odżywcze przez rok. Mrożone zachowują świeżość przez 6 miesięcy.
Zastosowanie ciemnobiałki płowej w kuchni
Ciemnobiałka płowa ma delikatny, orzechowy smak. Jest ceniona w kuchni za swoją teksturę i uniwersalność. Świetnie komponuje się z innymi składnikami.
- Zupa krem z grzybów
- Sos grzybowy do makaronu
- Grzyby panierowane
- Jajecznica z grzybami
- Risotto grzybowe
- Sałatka z grillowanymi grzybami
Przygotowanie ciemnobiałki płowej do gotowania
Grzyby należy dokładnie oczyścić z ziemi suchą szczoteczką. Nie myj ich pod bieżącą wodą, ponieważ nadmiernie nasiąkają. Usuń dolną część trzonu.
Przed gotowaniem pokrój grzyby na równe kawałki. Młode okazy możesz wykorzystać w całości, ze starszych użyj tylko kapeluszy.
Najlepsze przepisy z ciemnobiałką płową
Klasyczna zupa krem wymaga podsmażenia cebuli i czosnku, dodania pokrojonych grzybów i zalania bulionem. Gotuj 20 minut, zmiksuj i dopraw śmietaną. Risotto przygotuj podsmażając grzyby z cebulą, dodając ryż i stopniowo dolewając bulion. Na koniec dodaj parmezan.
Panierowane kapelusze to szybka przekąska. Obtocz je w jajku i bułce tartej, smaż na złoto. Podawaj z sosem czosnkowym.
Sos grzybowy idealny do makaronu przygotujesz dusząc grzyby z cebulą i czosnkiem. Dodaj śmietankę, bulion i przyprawy. Redukuj do osiągnięcia kremowej konsystencji.
| Danie | Czas przygotowania | Trudność |
| Zupa krem | 45 min | łatwe |
| Risotto | 40 min | średnie |
| Panierowane kapelusze | 20 min | łatwe |
Na co uważać podczas gotowania?
Nie przesmażaj grzybów zbyt długo, bo stracą swój delikatny smak i staną się gumowate. Doprawiaj je oszczędnie, aby nie zagłuszyć naturalnego aromatu.
Nie łącz ciemnobiałki płowej z alkoholem - może to wywołać nieprzyjemne reakcje. Zawsze wykorzystuj świeże grzyby i dokładnie je obróć cieplnie.
Najważniejsze informacje o ciemnobiałce płowej
Ciemnobiałka płowa to wyjątkowy grzyb jadalny, który wyróżnia się charakterystyczną zmianą koloru - od białego do czarnego. Występuje powszechnie na łąkach i w parkach od maja do listopada, co czyni go łatwo dostępnym dla grzybiarzy. Należy jednak zbierać wyłącznie młode, białe okazy, unikając tych, które zaczęły już czernieć.
Ten grzyb leczniczy jest ceniony nie tylko za walory kulinarne, ale także za właściwości prozdrowotne. Zawiera niewiele kalorii (31 kcal/100g) i jest bogaty w białko oraz błonnik. W kuchni sprawdza się doskonale w zupach, sosach i jako dodatek do dań głównych, jednak wymaga odpowiedniego przechowywania - najlepiej spożyć go w ciągu 24 godzin od zebrania lub odpowiednio zakonserwować przez suszenie czy mrożenie.
Podczas zbierania grzybów tego gatunku należy zachować szczególną ostrożność, aby nie pomylić go z trującymi podobnymi gatunkami, takimi jak krowiak podwinięty. Przestrzeganie zasad bezpiecznego zbierania i przygotowania pozwoli cieszyć się smakiem i wartościami odżywczymi tego wyjątkowego grzyba przez cały sezon.
