Gołąbek fioletowy to piękny, tajemniczy ptak występujący w lasach i na polach w Europie Środkowej. Jego zielonawofioletowe upierzenie, charakterystyczny lot i melodyjny śpiew sprawiają, że jest łatwy do rozpoznania, ale wiele szczegółów na jego temat wciąż pozostaje niewyjaśnionych. W tym przewodniku przyjrzymy się bliżej wyglądowi i zachowaniom tego fascynującego ptaka: od opisu jego upierzenia, poprzez informacje o preferowanych siedliskach i pożywieniu, aż po ciekawostki dotyczące okresu godowego i wysiadywania jaj. Zapraszam do odkrycia zielonawofioletowych szczegółów życia gołąbków!
Kluczowe wnioski:- Gołąbki fioletowe zamieszkują lasy liściaste i mieszane w Europie Środkowej
- Żywią się owadami, jagodami i nasionami drzew
- Samce wabią samice charakterystycznym, melodyjnym śpiewem
- Okres lęgowy przypada na maj i czerwiec
- Młode gołąbki są w pełni opierzone po około 3 tygodniach
Wygląd Gołąbka fioletowego
Gołąbki fioletowe to średniej wielkości ptaki o długości ciała około 30 cm i masie ciała ok. 150 g. Ich charakterystyczną cechą jest zielonawofioletowe upierzenie, które obejmuje głowę, szyję, skrzydła i ogon.
Samce mają błyszczące, stalowoniebieskie czoło, podczas gdy samice są bardziej matowe w tym obszarze. Grzbiet gołąbków jest oliwkowobrązowy, a spód ciała różowoszary. Ogon jest długi i zaokrąglony. Dziób i nogi są czerwonawe.
Młode osobniki są bardziej brązowawe i mniej kontrastowe. Nie mają też błyszczących piór na głowie. Pełne, charakterystyczne upierzenie uzyskują w wieku około roku.
Odmiany barwne
Wyróżnia się kilka odmian barwnych gołąbka fioletowego. Najpospolitsza to odmiana szarooliwkowa z jasnoszarym spodem ciała.
Rzadziej spotykana jest odmiana białobrzucha z białym spodem ciała. Jeszcze rzadsza to odmiana białoskrzydła z białymi pokrywami skrzydłowymi, oraz albinotyczna - całkowicie biała z czerwonymi tęczówkami i nogami.
Rozmieszczenie geograficzne Gołąbka
Gołąbek fioletowy występuje w większej części Europy, od Francji i Wielkiej Brytanii na zachodzie, po Ural na wschodzie. Na północy sięga południowej Skandynawii, a na południu po północne Włochy i niewielkie obszary Półwyspu Bałkańskiego.
W Polsce jest dość pospolity na niżu i w pasie wyżyn. Najliczniej zasiedla lasy liściaste, mieszane i łęgowe w północnej, wschodniej i południowej części kraju. Rzadziej pojawia się na zachodzie, a w górach jedynie wyjątkowo.
Gołąbek fioletowy prowadzi osiadły tryb życia, chociaż młode ptaki mogą koczować na niewielkie odległości. Zimą przenosi się na obrzeża lasów i do zadrzewień śródpolnych.
Największe zagęszczenie gołąbków fioletowych w Europie notuje się w Polsce, na Białorusi i Ukrainie.
Środowisko naturalne Gołąbka fioletowego
Preferowanym środowiskiem tego gatunku są lasy liściaste i mieszane, bogate w listowie i poszycie. Najchętniej zasiedla buczyny, grądy i łęgi. Pojawia się też w starszych drzewostanach iglastych oraz w parkach i większych ogrodach.
Gołąbki unikają zwartych, ciemnych borów sosnowych. Niezbędne dla ich bytowania są polany leśne, przesiek i przerzedzenia w drzewostanie. Ptaki te preferują mozaikę środowisk leśnych urozmaiconych enklawami łąk, pól i zadrzewień.
Gniazdowanie
Okres lęgowy przypada od maja do lipca. Gniazdo w kształcie luźnej platformy ptaki budują najczęściej na poziomych gałęziach drzew liściastych, w rozwidleniach konarów, na wysokości 3-10 m.
Zniesienie liczy 2 białe jaja, które wysiadywane są przez okres 14-16 dni. Pisklęta, karmione przez oboje rodziców, opuszczają gniazdo po około 3 tygodniach, jednak przez kolejny tydzień pozostają zależne od dorosłych osobników.
| Okres lęgowy | Maj - Lipiec |
| Wielkość zniesienia | 2 jaja |
| Inkubacja | 14-16 dni |
| Opieka nad pisklętami | 3-4 tygodnie |
Rozród podobnych fioletowych ptaków
Gołąbki fioletowe mogą być mylone z krzyżodziobami świerkowymi, które również mają zielonkawe lub fioletowawe upierzenie. Krzyżodzioby są jednak znacznie mniejsze (długość ciała 14-16 cm), mają krzyżujące się dzioby i wydłużone, rozcięte sterówki.
Kolejnym podobnym gatunkiem jest sójka syberyjska. Jest ona wprawdzie większa i bardziej niebieska niż gołąbki fioletowe, ale młode osobniki bywają z nimi mylone. Odróżnia je czubek z piór i duży, haczykowaty dziób.
Rzadziej pomyłkę można popełnić z gołębiem miejskim. Jednak u gołębi wierzch ciała jest raczej stalowoszary, a lot ma bardziej charakterystyczny, miarowy sposób poruszania skrzydłami.
- Krzyżodziób świerkowy - znacznie mniejszy, krzyżujące się dzioby
- Sójka syberyjska - większa, bardziej niebieska, czub z piór, duży dziób
- Gołąb miejski - stalowoszary grzbiet, miarowy lot
Zachowanie Gołąbków fioletowych
Gołąbki fioletowe są ptakami dość płochliwymi. Przebywają zwykle w koronach drzew, skąd obserwują otoczenie. W razie zagrożenia szybko odlatują, charakterystycznie uderzając skrzydłami podczas startu.
Aktywne są głównie wczesnym rankiem i późnym popołudniem. Żerują wtedy na ziemi, zjadając różne jagody, nasiona, pączki i pędy roślin. Zjadają też owady, zwłaszcza gąsienice.
Gołąbki są towarzyskie - często przebywają i żerują w niewielkich grupach. Samce w sezonie godowym wabią partnerki charakterystycznym, melodyjnym gwizdem. Na noc i w trakcie wysiadywania jaj ptaki chowają się w gęstwinie drzew iglastych.
Szczegóły upierzenia fioletowego
Zielonawofioletowe ubarwienie piór gołąbków zawdzięczają zjawisku strukturalnego zabarwienia. Nie jest ono związane z obecnością pigmentów, ale specyficzną mikrostrukturą piór powodującą załamywanie światła na widzialnych długościach fal.
Pióra tych ptaków zawierają wewnętrzne powietrzne jamki rozdzielone przegrodami z melaniny. Ułożone nieregularnie przegrody powodują interferencję promieni światła i pojawienie się kolorów tęczy.
Innymi słowy, efekt fioletowego połysku piór gołąbków jest wynikiem ich mikrostruktury, a nie obecności pigmentów. Stąd też ich upierzenie zmienia barwę w zależności od kąta padania światła.
Podsumowanie
Gołąbek fioletowy to tajemniczy, leśny ptak o niezwykłym, zielonawofioletowym upierzeniu. Występuje w Europie Środkowej, zasiedlając głównie lasy liściaste i mieszane. Preferuje buczyny, grądy i łęgi, unikając zwartych borów sosnowych. Żywi się owadami, jagodami i nasionami. Samce wabią samice melodyjnym gwizdem. Okres lęgowy przypada na maj i czerwiec. Młode są w pełni opierzone po 3 tygodniach.
Gołąbki fioletowe bywają mylone z innymi fioletowymi ptakami, jak krzyżodzioby czy sójki syberyjskie. Samce w szacie godowej są niezwykle barwne z błyszczącym stalowoniebieskim czołem. Zielonkawe zabarwienie piór jest efektem strukturalnym, a nie obecności pigmentów. Stąd zmienność barw w zależności od kąta padania światła.
Gołąbki prowadzą skryty tryb życia, przesiadując w koronach drzew. W razie zagrożenia szybko odlatują z charakterystycznym uderzeniem skrzydeł. Są płochliwe, ale też towarzyskie - często żerują w niewielkich grupach. Aktywne są rankiem i wieczorem, żywiąc się na ziemi.
Podsumowując, gołąbek fioletowy to barwny, tajemniczy mieszkaniec europejskich lasów o ciekawych zwyczajach i niezwykłym, zmiennym w zależności od światła upierzeniu. Warto bliżej przyjrzeć się temu fascynującemu gatunkowi.
Tagi
Udostępnij artykuł
